Hej! Margoścyne imię nigdy nie zaginie

Z tej to okazji, w niedzielę 29 stycznia 2023r. w Szkole Podstawowej im. św. Jana Kantego w Odroważu,  odbyła się  uroczystość poświęcona pamięci Małgorzaty Jachymiak „Margośki”. Na tym kulturalnym  wydarzeniu zgromadziło się wiele osób, w tym władze Miasta i Gminy Czarny Dunajec, Pani Profesor  Anna Mlekodaj (autorka książki „Listy Margośki”), grupa rekonstrukcyjna, zaproszeni  księża, mieszkańcy Odrowąż oraz uczniowie naszej szkoły.

Zespół regionalny „Odrowązianie”, pod kierunkiem Aleksandry Peregrym Bodzioch,  śpiewem i słowem, przybliżył zebranym historię życia i okoliczności śmierci Małgorzaty Jachymiak.   Ich wystąpienie poprzedził wykład p. profesor Anny Mlekodaj, która  opowiadając  o „ Margośce” starała się przedstawić ją, jako zwyczajną kobietę „stąd”, zmagającą się z problemami życia codziennego, ale też osobę, która potrafiła głębiej rozumieć siebie, ludzi wśród których żyła, a także patrzeć dalej i wiernie wypełniać swoje powołanie żony,  wójta gminy i Polki. Za co nie wahała się oddać swojego życia w obozie zagłady. Zebrani z dużym zainteresowaniem wysłuchali także zebranych i spisanych wspomnień o Małgorzacie Jachymiak,  tych mieszkańców wsi oraz okolic, którzy pamiętali ją osobiście, lub znali z opowiadań swoich dziadków.  Wspomnienia te wzbogaciło wystąpienie P. Marii Łaś z Czarnego Dunajca, której ojciec Antoni Łaś przyjął przysięgę wstępującej w szeregi Konfederacji Tatrzańskiej „Margośki”

To lokalne  wydarzenie śmiało można nazwać żywą lekcją historii i patriotyzmu, tak bardzo potrzebną w dzisiejszym świecie.

Małgorzata Jachymiak „Margośka” (z domu Dziurdzik) urodziła się 8 kwietnia 1901 roku w Odrowążu. Już w młodości wykazywała się dużym zaangażowaniem społecznym. Przewodniczyła Komitetowi Dziewcząt Podhalańskich, a także była członkiem Związku Katolicko-Ludowego. Należała do kółka rolniczego oraz koła gospodyń wiejskich. Działalność Małgorzaty była dostrzegana przez mieszkańców wsi. Dowodem uznania i pełnego zaufania z ich strony jest fakt, iż Małgorzatę wybrano w 1935 r na wójta zbiorowej gminy                            z siedzibą w Odrowążu Była pierwszą kobietą wójtem w Polsce.

Sprawowana funkcja przysporzyła jej bardzo dużo problemów łącznie z podpaleniem jej zabudowań w 1935 r.

Po wybuchu II wojny światowej włączyła się bardzo aktywnie w działalność Konfederacji Tatrzańskiej, zwłaszcza w kolportowanie podziemnej prasy.

W jej mieszkaniu znajdował się punkt odbioru audycji radiowych, za co groziła kara śmierci. Mimo takiego ryzyka nasłuchy radiowe przepisywano na maszynach i kolportowano wśród zaufanych osób. Małgorzata nie pozostawała obojętna na los osób przebywających w więzieniu w Czarnym Dunajcu. Wraz z mieszkańcami chętnie oddawała żywność, która za pomocą Otylii Bednarczyk była przekazywana więźniom.

Małgorzata Jachymiak była członkiem Związku Walki Zbrojnej, a w 1941 r. zaczęła działalność w Konfederacji Tatrzańskiej, organizacji ze sprecyzowanym programem walki z Goralenvolkiem. Na skutek zdrady konfidenta gestapo - Stanisława Wegnera-Romanowskiego, Małgorzata została aresztowana 1 lutego 1942 r. Według zeznań świadków Małgorzata miała być wieziona na wozie ulicami Czarnego Dunajca przez funkcjonariuszy gestapo. Niemcy w ten sposób chcieli pokazać, że udało im się rozgryźć struktury Konfederacji Tatrzańskiej.

Początkowo przebywała w słynnym więzieniu „Katowni Podhala – „Palace”  w Zakopanem, gdzie była bita i przesłuchiwana, następnie przewieziona do więzienia w Tarnowie. 

28 maja 1942r. została wywieziona do obozu koncentracyjnego  w Oświęcimiu gdzie  otrzymała numer więźniarski 7515. Zmarła zagłodzona 23 stycznia 1943r.